حاجی میرزا اسدالله تاجر کاشانی و شرکاء

حاجی میرزا اسدالله تاجر کاشانی و شرکاء

لندن و طهران

نصب چراغ برق توسط بلدیه طهران

قبل از اینکه برق به تهران بیاید، تهرانی ها شبها خانه هایشان را با شمع روشن می کردند. حتی در دوران قاجار یک کارخانه شمع سازی تاسیس شد که بتواند روشنایی خانه ها و شهر را تامین کند. با آغاز سلطنت مظفرالدین شاه، «حاج امین الضرب» اولین کارخانه برق تهران را که با سوخت نفت کار می کرد، به کار انداخت. محل این کارخانه هم در خیابانی بود که مولدگازی (اولین کارخانه تامین روشنایی تهران) در آن قرار داشت. وقتی کارخانه برق در این خیابان ساخته شد، این خیابان هم اسم «چراغ برق» به خودش گرفت. قدرت اولین کارخانه برق تهران 400 کیلووات بود و می توانست خیابان های اصلی شهر، مثل لاله زار و شاه آباد را روشن کند. چراغ های خیابان از غروب تا ساعت دوازده شب روشن بودند و مردم تهران دسته جمعی می رفتند کنار کارخانه برق امین الضرب و با تعجب به لامپ های روشن کارخانه نگاه می کردند. برای محاسبه مقدار مصرف هر مشترک، چیزی به نام «کنتور» وجود نداشت اما کسانی مامور شده بودند که به در خانه ها و مغازه ها بروند و بابت هر شعله چراغ روشن شصت واتی، سی دینار بگیرند. پیش از کودتای 1299، سیدضیا ءالدین طباطبایی که صدارت را بر عهده داشت، تصمیم گرفت که برای تامین روشنایی شهر اقدامی اساسی کند. به همین دلیل، بلدیه تهران موظف شد که تعدادی فانوس دیواری حلبی به رنگ سبز با تعدادی لامپ خریداری کند و در هر 50 قدم آنها را به دیوار بکوبد. حاج امین الضرب هم قرارداد شش ساله ای را با بلدیه تهران بسته بود که خیابان ها و معابر شهر را به شکلی اصولی سیم کشی کند. روزنامه اطلاعات در 21 آبان ماه 1305 از اطلاعیه بلدیه تهران درباره رفاه عمومی و روشنایی شهر نوشت: «نظر به اینکه در اثر پاک کردن دیگ های کارخانه چراغ برق حاج امین الضرب برای لیالی ماه رمضان تا صبح باید چراغ ها روشن باشد، چند خط از چراغ های الکتریک خاموش گردیده و این مساله ایجاد زحمت تاریکی جهت عابران می شود. بلدیه تهران برای رفاهیت عمومی تا موقعی که کارخانه چراغ برق عملیات خود را خاتمه دهد، به وسیله چراغ های زنبوری که به فواصل نزدیک و معابر مذکوره نصب می شود، تنویر معابر را تامین خواهد کرد.»